AVG en beroepsziekten..nog een ongelukkige relatie

Een leidinggevende belt: “u heeft een expertise uitgevoerd bij mijn werknemer. Is zijn ziekte nu gekomen door de werkzaamheden die hij bij ons uitvoert?” Wettelijk mag het niet, vragen naar de aard en de oorzaak van de ziekte. En vragen of het verzuim werkgerelateerd is, is ook niet toegestaan. Privacy van de werknemer staat voorop. Helemaal na alle AVG maatregelen die per 25 mei a.s. ingaan. Maar dit staat haaks op de taak van de werkgever om adequaat preventief te handelen om beroepsziekten te voorkomen.

Niet vragen naar aard en oorzaak verzuim

De leidinggevende mag niet infomeren naar de aard en oorzaak verzuim en ook niet naar de uitkomsten van een uitgevoerde expertise. Dat levert boetes op. Deze informatie is niet relevant voor de werkgever. Wel kan – slechts met toestemming van de werknemer – de verantwoordelijke bedrijfsarts hierover worden geïnformeerd. En deze heeft weer beroepsgeheim. Het is ook niet toegestaan om de medewerker hier iets over te vragen, deze hoeft hierop geen antwoord te geven.

Noodzakelijkheidsvereiste

Ook als een werknemer vrijwillig gegevens verstrekt, mag je de informatie niet registreren. Het noodzakelijkheidsvereiste geldt namelijk ook wanneer gegevens over de gezondheid vrijwillig aan de werkgever zijn verstrekt. Beschreven uitzonderingen hierop zijn bijvoorbeeld wel te vinden in de leidraad voor privacy van bedrijfsarts[1], met uitdrukkelijke toestemming van de werknemer mogen gegevens worden verstrekt. Overigens staat in de leidraad nog expliciet dat werkgerelateerdheid van verzuim wel mag worden vermeld. Logisch ook, om een bijdrage te kunnen leveren aan de oplossing.

Beroepsziekten laat ontdekt…risicoperceptie laag

Jaarlijks sterven naar schatting 4.100 werknemers als gevolg van een beroepsziekte. Het in kaart krijgen van de risico’s binnen een bedrijf is al niet gemakkelijk.  En als werkgevers in eerste instantie niet mogen vaststellen of ziekte arbeidsgerelateerd is, levert dit op zijn minst vertraging op om preventie adequater in te zetten. In veel gevallen komen beroepsziekten pas laat aan het licht, dat maakt dat het risicoperceptie laag is. Uit een rapport van de NCvB[2] blijkt dat nog in geen 33 procent van de beroepsziektemeldingen de bedrijfsarts een preventie technisch of organisatorisch advies geeft. Verbetering van arbeidsomstandigheden blijven dan liggen. Het anoniem melden van beroepsziekten via de NCvB ten spijt.

Programma preventie beroepsziekten van start

Op 14 mei jongstleden is de campagne “Veilig werken met gevaarlijke stoffen” van start gegaan. Als aftrap van een meerjarenprogramma om werknemer en werkgever alert te maken op gezondheidsrisico’s in zorg, industrie, bouw en zakelijke dienstverlening.  Er zijn wel een miljoen mensen die in Nederland met gevaarlijke stoffen te maken hebben. Jaarlijks stellen artsen 14.000 beroepsziekten door stoffen vast. Risico’s op dodelijke ziekten als kanker door langdurige blootstelling zijn latent aanwezig bij bepaalde toxische stoffen. Het levert veel maatschappelijke onrust, maar ook meervoudige claims voor werkgevers.

Belemmerende formulering AVG

De huidige formulering binnen de AVG vraagt om verbetering. Een leidinggevende mag niet vragen of verzuim arbeidsgerelateerd is en mag dit volgens de AVG ook niet registreren. De formulering van deze regel is belemmerend en vertragend en staat wellicht preventief optreden voor andere werknemers die ook risico lopen in de weg. Dat zou nogal ongelukkig uitpakken. We moeten aan de slag met de gaten tussen het niet mogen vragen of verzuim werkgerelateerd is aan de werknemer, het nog onvoldoende geven van preventief advies door de bedrijfsarts en de lage risicoperceptie.

Checklist:

Wat mag je WEL als werkgever vragen?

• Telefoonnummer en verpleegadres
• Vermoedelijke duur van verzuim
• Lopende afspraken en werkzaamheden|
• Of de werknemer onder een ZW vangnet valt, maar niet welke vangnetbepaling
• Of de werknemer onder een no-riskpolis valt
• Of de ziekmelding verband houdt met een arbeidsongeval
• Of er sprake is van een verkeersongeval of regresmogelijkheid
• Vragen hoe het gaat (luisterend oor)
• Beperkingen, maar alleen als het nodig is voor verzuimbegeleiding en loondoorbetaling

Wat mag je NIET als werkgever vragen/doen?

• Niet vragen naar de aard en oorzaak van ziekte of beperking van de werknemer
• Niet informeren of de klachten arbeidsgerelateerd zijn.
• Niet de gezondheidsgegevens verwerken tenzij afkomstig van de bedrijfsarts of arbodienst i.v.m. re-integratie of loondoorbetaling.
• Geen informeel opgevangen gezondheidsinformatie verwerken/registreren.

[1] Leidraad bedrijfsarts en privacy Boaborea 2011 p.22 p.26

[2] Beroepsziekten in cijfers 2016